దత్తాత్రేయ  తత్త్వం - విశ్లేషణ  -- Dattatreya Tatvma on Lakshmi Kataaksham Story (Telugu) published here: Click here

New Telugu story  వడ్ల గింజలు ( Grains of Rice) audio file is published here: Click here

Vinayaka Chavithi Importance in Telugu

Please listen to Telugu version of Greetings and importance of Vinayaka Chaviti by Sairam Garu here:
Click here to play.

Swaminarayana Telugu Audio chapters 19, 20  & 21 are available now. Please click here.

Happy Ganesh  Chaturdhi and Sripada Sreevallabha Jayanthi to readers.

Importance of Ganesh Chaturdhi - message from Sairam Garu:  Click here to listen.

Telugu Audio Stories

తెలుగు పాఠకులకు శుభవార్త!

        ఇక నుండి మన ఈ వెబ్సైటులో తెలుగు ఆడియో కధలు ప్రచురించబడును. శ్రీ సాయిరామ్ గారి  స్వరంలో ఈ కధలు చెప్పబడును. మీరు ఈ కధలను Audio సెక్షన్ లో డౌన్లోడ్ చేసుకుని వినవచ్చును. ఈ మా కొత్త ప్రయోగాన్ని అందరూ ఆహ్వానిస్తారు అని భావిస్తున్నాం. ఈ కధలను విని మీ విలువైన అభిప్రాయాలని మాకు email ( srnanduri50@gmail.com ) చేస్తారు అని ఆశిస్తున్నాము.   

ఈ వారము కధ లక్ష్మీ కటాక్షము. ఈ కధని audio  సెక్షన్ లో వినవచ్చును. ఇక్కడ క్లిక్ చెయ్యండి.  
 

ఇట్లు ,
Admin


Good news for visitors,

From now onwards we are going to post stories in audio format instead of text format. Most of the audios will be in Sri Sairam garu's voice. We hope you guys enjoy these. Please send your feedback to srnanduri50@gmail.com.

This week's story is Grace Of Goddess Lakshmi. You can listen to audio by clicking here.

Thanks,
Admin

ఉపనిషత్తులు-12:ఆత్మ జ్ఞానం లేక బ్రహ్మ జ్ఞానం,

         ఉపనిషత్తులు-12

 ఆత్మ జ్ఞానం లేక బ్రహ్మ జ్ఞానం

         సమిష్ఠి ఆకాశం యొక్క ఉత్తరార్థ భాగంలో ఉన్న సత్వగుణం నుండి ఏ శక్తి కూడా ఉద్భవించ లేదు. దీనికి కారణం ఏమిటంటే మనలో ఉన్న బ్రహ్మచైతన్యానికి అణువైన ప్రదేశం ఒకటి ఉండాలి కాబట్టి ఖాళీగా ఉన్న ఆకాశం యొక్క సత్వగుణ ఉత్తరార్థ భాగంలో ఈ బ్రహ్మచైతన్యం స్థావరం ఏర్పరచుకుని అక్కడ ఉంటుంది. ఇది  క్షేత్రజ్ఞుని స్థానం గా కూడా పేర్కొనబడింది. ఇదేవిధంగా వాయువు యొక్క సత్వగుణ సమిష్ఠి ఉత్తరార్థ భాగం నుండి మనస్సు పుట్టింది. దేఇ అధిదేవత చంద్రుడు. ఎప్పుడూ సంశయించడమే దీని లక్షణం. అస్థిరంగా ఉండడం. అలాగే అగ్ని యొక్క సత్వగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుండి బుద్ధి పుట్టింది. దీనికి బృహస్పతి అధిదేవత. దీని పని ఏమిటంటే నిశ్చయం లేక నిర్ణయం చేయడం. ఇదేవిధంగా జలం యొక్క సత్వగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుండి చిత్తం పుట్టింది. దీనికి బుధుడు అధిదేవత.  దీని యొక్క స్వభావం చంచలత్వం. ఇదేవిధంగా భూమి యొక్క సత్వగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుండి అహంకారం  పుట్టింది. దీనికి జీవుడు అధిదేవత. దీని లక్షణం ఏమిటంటే కటుత్వస్వభావం  నేనే చేసాను, అన్నీ నేనే చేస్తున్నాను అనే భావన. అంటే మనం ఇక్కడ సూక్ష్మ భూతముల యొక్క సత్వగుణ ఉత్తరార్థం నుండి మనస్సు, బుద్ధి, చిత్తం, అహంకారం ఎలా ఉద్భవించాయో తెలుసుకున్నాం. 

      ఉత్తరార్థ ఆకాశంలో మాత్రమే ఏమీ లేదు. దాని కారణం అది బ్రహ్మచైతన్యానికి వీలుగా ఉన్న ప్రదేశం అని కూడా మనం చెప్పుకున్నాం. మనస్సు, బుద్ధి, చిత్తం, అహంకారం ఈ నాలుగు గుణాలని కలిపి అంతఃకరణం అని పిలుస్తూ ఉంటాం. అంతఃకరణం అంటే మనస్సు, బుద్ధి, చిత్తం, అహంకారం అనే ఈ నాలుగు గుణాలు అన్నమాట. ఇప్పుడు పంచ భూతాల అంటే ఆకాశం, వాయువు, అగ్ని, జలం మరియూ భూమి మొదలైన వాటి  సత్వగుణం యొక్క పూర్వార్థ మరియూ ఉత్తరార్థ భాగాలు ఈ రెండూ కూడా మనం ఖర్చు చేసాం. దీనితో సత్వగుణం అయిపొయింది. ఇంక మనం పంచ భూతాలలోని రజోగుణ, తమోగుణాలని పరిశీలిద్దాం. సత్వగుణం లాగానే ఈ రాజోగునాన్ని కూడా మనం రెండు భాగాలుగా విభజిద్దాం. అంటే సూక్ష్మ భూతంలోని ఆకాశంలో ఉన్న రజో గుణాన్ని పూర్వార్థం,ఉత్తరార్థ భాగాలుగా అదేవిధంగా అగ్ని,వాయువు,జలం,భూమి మొదలైన వాటిలో ఉన్న రజో గుణాన్ని కూడా పూర్వార్థ,ఉత్తరార్థ భాగాలుగా విభజిద్దాం. అంటే పంచ భూతముల యొక్క రజోగుణ సమిష్ఠి పూర్వార్థ ఆకాశం నుండి వాక్కు  అనే శక్తి ఉద్భవించింది. దీని యొక్క అధిదేవత అగ్ని. దీని స్వభావం మాట్లాడడం. అలాగే సూక్ష్మ భూతముల యొక్క సమిష్ఠి వాయువు యొక్క పూర్వార్థ భాగం నుండి పాణి అనే శక్తి ఉద్భవించింది. పాణి అంటే చేతులతో మనం చేసే పనులకి కావలసినంత శక్తి అన్న మాట. ఇది చేతులు అనబడే అవయవానికి సంబంధించిన శక్తి. దీనికి అధి దేవత ఇంద్రుడు. ఇక్కడ పాణి అంటే మనం చేతులతో చేసే వ్యవహారాలని గుర్తించాలి. అగ్ని యొక్క రజోగుణ సమిష్ఠి పూర్వార్థ భాగం నుండి పాద అనే శక్తి ఉద్భవించింది. పాద అంటే కాళ్ళకి నడవగలిగే శక్తి అన్న మాట దీనికి అధిదేవత ఉపేంద్రుడు. అంటే మన పాదాలకి నడవడానికి కావలసిన శక్తి అని అర్థం. అలాగే సమిష్ఠి జలము యొక్క రజోగుణ పూర్వార్థ భాగం నుండి వాయువు అనే శక్తి ఉద్భవించింది. దీని పని ఏమిటంటే విసర్జన క్రియ అన్నమాట. ఈ విసర్జన క్రియకి కావాల్సిన శక్తి  ఇచ్చిన అధిదేవత గుజు. అలాగే సమిష్ఠి భూమి యొక్క రజోగుణ పూర్వార్థ భాగం నుండి ఉపస్థ అనే శక్తి ఉద్భవించింది. అంటే ఇది జనే౦ద్రియాలకి సంబంధించిన శక్తి అన్నమాట. ఈ శక్తికి అధిదేవత ప్రజాపతి. దీని యొక్క లక్షణం ఆనందం అన్నమాట. 

        ఇప్పుడు మనం ఏం తెలుసుకున్నామంటే పంచభూతాల రజో గుణ పూర్వార్థ భాగం నుండి వరుసగా ఆకాశం నుంచి భూమి వరకు చెప్పుకుంటే వాక్కు, పాణి, పాద, వాయు , ఉపస్థ అనే శక్తులు పుట్టాయి. ఇవన్నీ కూడా క్రియలకి సంబంధించినవి కనుక రజోగుణ పూర్వార్థ భాగం నుండి ఉద్భవించాయి. వీటిని మనం కన్వేంద్రియ శక్తులుగా చెప్పుకుంటాం. ఈ విధంగా సమిష్ఠి పంచభూతాల యొక్క రజోగుణ పూర్వార్థ భాగాలన్నీ కూడా మనం ఖర్చు పెట్టేశాం. ఇప్పుడు రజోగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుంచి ఏ శక్తులు పుట్టాయి తెలుసుకుందాం. సూక్ష్మభూతముల యొక్క సమిష్ఠి ఆకాశపు రజోగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుండి ప్రాణము అనే శక్తి ఉద్భవించింది. ఇది హృదయస్థానంలో ఉంటుంది. దీనికి అధిపతి విశిష్టుడు. ఇది ఉచ్చ్వాస నిశ్వాస పనులను నడిపిస్తూ ఉంటుంది. దీన్ని మనం ప్రాణశక్తి, ప్రాణ వాయువుగానే భావించాలి. సూక్ష్మభూతం యొక్క సమిష్ఠి వాయువు యొక్క రజోగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుండి అపాన శక్తి ఉద్భవించింది. ఈ అపాన శక్తి స్థానంలో ఉంటుంది. ఇది విసర్జన క్రియకి తోడ్పడుతుంది. దీని యొక్క అధిదేవత విశ్వకర్తగా వ్యవహరించబడుతుంది. ఇదేవిధంగా సమిష్ఠి అగ్ని యొక్క రజోగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుండి జ్ఞాన అనే శక్తి ఉద్భవించింది. దీని యొక్క అధిదేవత విస్మయోని. ఈ జ్ఞాన శక్తి శరీరమంతా వ్యాపించి ఉంటుంది. ఈ జ్ఞాన శక్తి ప్రాణ, అపాన వాయువులని సంచరింప చేస్తూ ఉంటుంది. సమిష్ఠి జలం యొక్క రజోగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుండి ఉదానం అన బడే శక్తి  ఉద్భవించింది. ఇది కంఠ స్థానంలో ఉంటుంది. దీని అధిదేవత అజుడు. ముఖ్యంగా ఇది ఆహారాన్ని లోనికి తీసుకోవడం, జీర్ణింప చేసుకోవడం అనే లక్షణాలను కలిగి ఉంటుంది. 

      ఇంకా ఇది అనేక పనులు కూడా చేస్తూ ఉంటుంది. ఇదే విధంగా సమిష్ఠి భూమి యొక్క రజోగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుండి సమాన అనే శక్తి ఉద్భవించింది. దీని స్థానం నాభి. దీనికి అధిదేవత జయుడు. ముఖ్యంగా ఇది శరీరంలోని అన్ని భాగాలలోకి ఆహారాన్ని పంపిణి చేస్తూ ఉంటుంది. అంటే ఈ పంచ ప్రాణులన్నీ కూడా రజోగుణ ఉత్తరార్థ భాగం నుండి ఉద్భవించాయన్నమాట. ఈ రజోగుణం నుంచి పనులు చేయాలి కదా ! అంటే activity ఉండాలి కదా ! వాటికి సంబంధించినటువంటి కర్మేంద్రియములు, ప్రాణాలు ఈ రజోగుణ భాగం నుండి పుట్టాయి. దీని అర్థం ఏమిటంటే రజోగుణం లోనే క్రియాశీలత ఉంది అన్నమాట. ఇంతవరకు మనం ఏం నేర్చుకున్నామంటే పంచభూతాల సత్వగుణం నుంచి జ్ఞానేంద్రియాలు, ఉత్తరార్థ భాగం నుండి అంతఃకరణలు వచ్చాయి. ఆకాశపు సత్వగుణ గున ఉత్తరార్థ భాగంలో ఏమీ లేదు అని చెప్పుకున్నాం. అలాగే సమిష్ఠి రజోగుణ పూర్వార్థ భాగం నుండి కర్మేంద్రియములు ఐదు   ఉత్తరార్థ భాగం నుండి ప్రాణములు ఐదు మొత్తం అన్నీ కలిపి 19 శక్తులు ఉద్భవించాయని తెలుసుకున్నాం. వీటినే తత్వములు అని కూడా అంటారు. వీటినే మనం సూక్ష్మతత్వాలుగా వ్యవహరించాల్సి వస్తుంది. వీటిని మనం సూక్ష్మ ఇంద్రియములుగా కూడా పేర్కొనవచ్చును. ఈ 19 శక్తులన్నింటినీ కలిపి భగవంతుడు ప్రాణమయ శరీరాన్ని తయారు చేయడం జరుగుతుంది.

గమనిక : ఇప్పటివరకు మనం ఉపనిషత్తులలో చెప్పుకున్న విషయాలన్నీ ఎంతో గాఢ౦గా ఉంటాయి కాబట్టి కొంచెం నిదానంగా వెళ్ళడం అందరికీ మంచిది. ఎందుకంటే మనం సాధారణంగా పురాణాలు, పురాణాల్లో ఉన్న కథలే ఎక్కువగా వింటూ ఉంటాం కాని ఈ ఉపనిషత్తుల గురించి అంతగా వినలేదు కాబట్టి ఇందులోని విషయాలు గ్రహించడానికి కొంత  ధారణశక్తి చాలా అవసరం. ఇవి మనం నాలుగైదు సార్లు చదివి, మననం చేసుకుంటే కాని అర్థం కాదు. ఒక పట్టిక మాదిరిగా తయారు చేసుకుని చదివితే ఇదే విషయాన్ని మనం చాలా తేలికగా అర్థం చేసుకోగలుగుతాం. వచ్చే అధ్యాయంలో సృష్టి, సమిష్ఠి గురించి మనం చర్చిద్దాం. అంతవరకూ పాఠకులందరూ కూడా ఇదే విషయాన్ని పదేపదే చదివి మననం చేసుకోండి. వీలైతే ఇద్దరు సభ్యులు కనుక ఉంటే ఆ ఇద్దరూ ఈ విషయాలని చర్చ చేసుకుంటే చాలా తొందరగా, తేలిగ్గా అర్థమవుతుంది.

                                     ఓం దత్తాత్రేయాయ నమో నమః

Swaminarayana Telugu Audio chapters 16, 17 & 18 are available now. Please click here.

ఉపనిషత్తులు-11:ఆత్మ జ్ఞానం లేక బ్రహ్మ జ్ఞానం

ఉపనిషత్తులు-11

ఆత్మ జ్ఞానం లేక బ్రహ్మ జ్ఞానం

                ముందుగా మీరు ఎలా ఊహించుకోవాలంటే ఆకాశము, వాయువు, అగ్ని, జలము, భూమి వీటన్నింటినీ కూడా ఒక్కొక్క ముద్దగా మీరు మీముందు ఊహించుకొండి. బొమ్మ తెల్ల మట్టితో చేస్తే తెల్లగానూ, ఎర్రమట్టితో చేస్తే ఎర్రగానూ, నల్లమట్టితో చేస్తే నల్లగానూ ఉంటుంది కదా ! ఈ మూడు రంగుల మట్టితో బొమ్మను చేస్తే ఆ బొమ్మలో మరి ఈ మూడు రంగులు ఉండడం సహజం కదా ! అలాగే త్రిగుణాత్మ నుండి ఉద్భవించినటువంటి ఈ పంచభూతములలో ఈ త్రిగుణాలు వాసిస్తుంటాయి. అంటే దీని అర్థం ఏమిటీ? ఆకాశంలో సత్వగుణ ఆకాశం,రజోగుణ ఆకాశం, తమోగుణ ఆకాశం అలాగే సత్వగుణ వాయువు, రజోగుణ వాయువు, తమోగుణ వాయువు ఉంటాయి. ఇదేవిధంగా మిగతా మూడింటిలో అగ్ని,జలము మరియూ పృథ్విలో కూడా ఉంటాయి. ఇలా మీరు ఊహించుకోండి. ఈ విధంగా ఈ పంచభూతాలలో ఈ మూడుగుణాలు అంటే సత్వ, రజో, తమోగుణాలు ఉంటాయని మనం తెలుసుకున్నాం.

                   మీరు ఆకాశాన్ని సత్వగుణ ఆకాశం, రజోగుణ ఆకాశం, తమోగుణ ఆకాశం అని మూడు భాగాలుగా విభజించుకోవాలి. ఇదేవిధంగా మిగిలిన నాలుగు పంచభూతాల్ని కూడా ఇలాగే మూడు భాగాలుగానే విభజించుకోవాలి. వీటినుంచి సత్వగుణం ఎలా పుట్టిందో మనం పరిశీలిద్దాం. మనం ముందుగా సత్వగుణ ఆకాశం, సత్వగుణ వాయువు, సత్వగుణ భూమి, అగ్ని, జలం ఈ విధంగా కేవలం సత్వగుణాన్ని కలిగినటువంటి భాగాన్ని మాత్రమే పరిశీలిద్దాం. సత్వగుణ ఆకాశాన్ని, సత్వగుణ భూమిని మనం రెండు భాగాలుగా చేసుకుందాం. ఇదంతా కేవలం మనం అర్థం చేసుకోవడానికి మాత్రమే ఇలా భాగాలుగా విభజించుకుంటున్నాం కాని నిజానికి అవి ఇలా భాగాలుగా విభజించబడలేదు అని గుర్తుంచుకోండి. ఇలా రెండు భాగాలుగా విభజించబడిన వాటిలో మొదటి భాగాన్ని పూర్వార్థ భాగం, రెండవ భాగాన్ని ఉత్తరార్థ భాగం అని అంటారు. పంచ భూతాలలోని సత్వగుణం లోని పూర్వ భాగాన్ని మొదటి భాగంగా , ఉత్తర భాగాన్ని రెండవ భాగంగా ముందు ముందు మనం చెప్పుకుంటాం.

                ఇప్పుడు మనం సత్వగుణం యొక్క పూర్వార్థ భాగాన్నిఅంటే ఆకాశం, వాయువు, జలం, అగ్ని, భూమి  లోని సత్వగుణం  యొక్క పూర్వార్థం, మాత్రమే మనం పరిశీలిద్దాం. ఇలా సత్వగుణం యొక్క పూర్వార్థ భాగంలో  నుంచి ఒక్కొక్క శక్తి ఉద్భవించింది. అవి ఏమిటో మనం ఇక్కడ పరిశీలిద్దాం. ఇలా భాగాలుగా విభజించుకున్నఈ  ప్రక్రియని శాస్త్రాల్లో ఒక్కొక్క రకంగా చెప్పుకుంటారు. పంచభూతాల్లోని కేవల సత్వగుణం యొక్క పూర్వార్థ భాగాన్ని మనం విడివిడిగా దేనితో కలపకుండా పరిశీలిస్తున్నాం. ఈ ప్రక్రియని శాస్త్రాల్లో పంచీకరణ చేయకపోవడం అని అంటారు. పంచీకరణ అంటే ఐదు కదా ! ఈ ఐదింటినీ ఒకదానితో ఒకటి కొన్ని పాళాలలో కలిపినప్పుడు పంచీకరణ చేసాం అని చెప్తాం. ఇక్కడ అలా చేయలేదు కాబట్టి ఈ ప్రక్రియని పంచీకరణ చేయకపోవడం అని చెప్పుకోవాల్సి వస్తుంది. మీకు అర్థం కావడానికి ఈవిధంగా చెప్పాల్సివస్తుంది. వీటిని ఏ పాళల్లో కలపలేదు కాబట్టి ఇవి అపంచీకరణ  సూక్ష్మభూత రూపాలు. ఇవి శాస్త్రోక్తపరంగా ఎలా చెప్పుకోవాలంటే అపంచీభూతమైన, సూక్ష్మభూతమైన సమిష్ఠి ఆకాశం అని చెప్పుకొనవచ్చును. ఇక్కడ సమిష్ఠి అంటే మొత్తం ఆకాశం అని అర్థం. మొట్టమొదట ఆకాశం ఏర్పడిందని మనం చెప్పుకున్నాం కదా !

               అపంచీభూతమైన, సూక్ష్మభూతమైన సమిష్ఠి ఆకాశం యొక్క సత్వగుణం లోని పూర్వార్థ భాగం నుండి ఈ శ్రవణశక్తి పుట్టిందన్నమాట. ఉదాహారణకి మనకి చెవులు ఉన్నాయి. ఆ చెవులకి వినబడే శక్తి ఉన్నప్పుడే కదా అవి పని చేస్తున్నాయి అని  మనం చెప్పుకుంటాం. ఈ విధంగా శ్రవణ శక్తి పుట్టింది. ఒక్కొక్క శక్తికి ఒక్కొక్క అధిదేవత ఉంటారు. ఈ శ్రవణ శక్తికి అధిదేవత దిక్కులు. ఈవిధంగానే మిగతా సూక్ష్మభూతాలనుండి వివిధశక్తులు ఉద్భవించాయి. అపంచీకృత సూక్ష్మభూత సమిష్ఠివాయువు యొక్క సత్వగుణ పూర్వార్థ భాగంనుంచి స్పర్శ అనే శక్తి ఉద్భవించింది. దీనియొక్క అధిదేవత స్పర్శనుడు  అని చెప్పుకుంటారు. అపంచీకృత సూక్ష్మభూత సమిష్ఠి అగ్ని యొక్క సత్వగుణ పూర్వార్థ భాగంనుంచి చక్షుశక్తి పుట్టింది. చక్షు శక్తి అంటే చూడగలిగే శక్తి. దీని అధిదేవత సూర్యుడు. అదేవిధంగా సమిష్ఠి జలం యొక్క  సత్వగుణ పూర్వార్థ భాగం నుండి రస శక్తి అంటే రుచి చూడగలిగే శక్తి ఉద్భవించింది. దీనికి అధిదేవత వరుణుడు. అపంచీకృత సూక్ష్మభూత సమిష్ఠి భూమి యొక్క సత్వగుణ పూర్వార్థ భాగంనుంచి గ్రహణ శక్తి అంటే వాసన చూడగలిగే శక్తి ఉద్భవించింది. దీనికి అధి దేవత అశ్వినీదేవతలు. ఈ విధంగా సూక్ష్మభూతాలనుండి పుట్టిన వివిధశక్తులు, వాటి అధిదేవతల గురించి మనం ఇప్పుడు తెలుసుకున్నాం. ఈ శక్తులనే శాస్త్రపరంగా జ్ఞానేంద్రియాలు అని అంటారు.

ఉదాహరణకి ఒక మనిషికి కన్నులు ఉన్నాయి. కేవలం కన్నులు ఉండడంతో సరిపోదు. ఆ కళ్ళకి చక్షు శక్తి ఉన్నప్పుడే అవి చూడగలుగుతాయి. గుడ్డివాడికి కూడా కళ్ళు ఉంటాయి కాని ఏం ప్రయోజనం ఆ కళ్ళకి చూడగలిగే శక్తి లేనప్పుడు? ఆ వ్యక్తి ఆ కళ్ళతో దేన్నీ కూడా చూడలేదు. అదేవిధంగా చెవిటి వాడు చెవులున్నా వినలేడు. అంటే దీని అర్థం ఏమిటీ? మనం చెప్పుకున్న అన్నీ జ్ఞానేంద్రియ శక్తులు ఈ అవయవ వికారాలు అని చెప్పడం కాదు. అవి ఉన్నప్పటికీ, వాటిలో ఏ శక్తి ప్రాప్తించనప్పుడు అవి ఉండి కూడా పని చేయవు. అందుకని మనం ఈ అవయవాల గురించి మాట్లాడడం లేదు. వాటికి గల శక్తి గురించి ప్రస్తుతం మనం చర్చిస్తున్నాం. అలాగ లోపల ఉన్న ఈ శక్తులు శాస్త్రాల్లో ఇంద్రియాలుగా చెప్పబడ్డాయి. కాని సాధారణంగా ఇంద్రియాలు అనగానే మనం అవయవాలని అనుకుంటాం. కాని అది సరి కాదు. ఈ అవయవాల లోపల ఉన్న శక్తులని మాత్రమే మనం ఇంద్రియాలుగా భావించాలి. ఇప్పుడు మనం చేసినటువంటి ఈ ప్రక్రియ మూలంగా సూక్ష్మభూతంలోని మొదటి భాగమైనట్టి అంటే పూర్వార్థ భాగమైన సత్వగుణం అంతా ఖర్చయిపోయింది. ఏమీ మిగల లేదు. అంటే ఆకాశం, అగ్ని, వాయువు, జలం, అగ్ని మొదలైన పంచభూతాల్లో పూర్వార్థ భాగం లో ఉన్న సత్వగుణం అంతా మనం ఖర్చు చేసాం. ఇప్పుడు మనం ఉత్తరార్థ భాగం గురించి చర్చిద్దాం.

(.............contd ..............)